Cliënten kunnen naast hun contact met hun behandelaar ook één-op-één contact hebben met een ervaringswerker zoals Timo, of deelnemen aan groepen en trainingen waarbij ervaringswerkers betrokken zijn. De frequentie en duur van individuele contacten verschillen en is afhankelijk van de wensen en doelen van de cliënt. Als ervaringswerker besteedt Timo extra aandacht aan het persoonlijk en maatschappelijk herstel van cliënten. Timo: 'Ieder herstelproces is anders. Maar ik weet wel hoe het is om te moeten herstellen van een psychose, om patiënt te zijn, om te worden opgenomen en medicatie te gebruiken. En ik weet hoe het is om ondanks de tegenslagen het beste er van te maken en, bijvoorbeeld, weer te starten met werk of een studie. Het kan fijn zijn voor cliënten om te praten met iemand die iets vergelijkbaars ervaren heeft, iemand die naar je luistert en dingen herkent.'
Een voorbeeld
Ervaringswerkers kunnen voor cliënten een voorbeeld zijn. Ze laten zien dat je ook met een psychische aandoening een waardevol leven kan leiden. 'Als iemand mij vijftien jaar geleden had gezegd dat ik er nu zo bij zit, en mijn leven op orde zou hebben, had ik het niet geloofd. Maar het kan.'
De weg van herstel kan lang en moeizaam zijn. Voor Timo is het herstel na beide psychoses een proces van kleine stappen geweest. 'Enerzijds had ik stimulans nodig en anderzijds ook ruimte en vertrouwen om op mijn eigen tempo weer dingen op te bouwen. Als ervaringswerker probeer ik zoveel mogelijk aan te sluiten bij de wensen en doelen van de cliënt. En een doel mag best klein zijn, bijvoorbeeld koffie drinken in een café, of boodschappen doen in de supermarkt. Voor mij persoonlijk hielp het na de psychose bijvoorbeeld om over mijn ervaringen te schrijven en om te gaan sporten, zodat ik in beweging kwam en nieuwe mensen leerde kennen.'
Iemand die je begrijpt
Cliënten komen op verschillende manieren bij Timo terecht. 'Ze leren me bijvoorbeeld kennen via groepsbijeenkomsten, zoals de kookgroep. Omdat ik open over mijn ervaringen vertel, zijn cliënten sneller geneigd om zelf ook dingen te delen”, aldus Timo. “Ook behandelaren verwijzen cliënten door. Ervaringswerkers kunnen een rol spelen als de klik tussen behandelaar en cliënt minder sterk is, of bijvoorbeeld wanneer een cliënt twijfels heeft over het gebruik van medicijnen. Het kan voor cliënten een verademing zijn om daarover met iemand te praten die je vanuit zijn eigen ervaring begrijpt.'
Timo: 'Ik vind het prettig om in eerste instantie met iets concreets aan de slag te gaan, zoals een signaleringsplan. Dit kan tijdens een reguliere afspraak of online, via e-health modules.' In het signaleringsplan worden signalen en acties beschreven, in drie fases. De groene fase: waarin de cliënt in balans is. De oranje fase: waarin er tekenen zijn dat er een crisis dreigt. En de rode fase: de crisis. Naast signalen worden per fase acties beschreven, die je kunnen helpen.
'Een goed signaleringsplan wordt geschreven door de cliënt zelf, in zijn of haar bewoording. Ik heb zelf ook een signaleringsplan. Wekelijks sluit ik bij de signaleringsplangroep van de dagbehandeling aan, waar tussen deelnemers vaak mooie en leerzame uitwisselingen ontstaan over signalen en acties van de verschillende fases.'
Herstel is meer dan het wegnemen van klachten
Herstel is meer dan het verminderen van psychische klachten, het gaat ook om persoonlijk en maatschappelijk herstel. Sinds 2017 worden er bij GGZ Delfland WRAP-trainingen gegeven. Dat staat voor Wellness Recovery Action Plan. Persoonlijk herstel en welbevinden staan centraal in deze training, die door ervaringswerkers wordt gegeven. In acht bijeenkomsten worden oefeningen gedaan en gaat de groep met elkaar in gesprek. Deelnemers staan onder andere stil bij zaken als: persoonlijke verantwoordelijkheid, eigen ontwikkeling en het opkomen voor jezelf. Gedurende de training werken de deelnemers aan hun eigen herstelplan. 'Het is de bedoeling dat er wordt nagedacht over hoe je je leven zo kunt inrichten dat je er zelf gelukkig mee bent. De WRAP heeft raakvlakken met het signaleringsplan, maar is meer herstelgericht - je kijkt in de training naar wat je wel kan - en gaat uitgebreider in op de onderwerpen. Alle cliënten van GGZ Delfland kunnen deelnemen, en ook medewerkers zijn welkom om mee te doen.'
Psycho-educatie
Timo geeft al zes jaar psycho-educatie over psychosegevoeligheid, individueel en in groepen. 'Voor de behandeling, de acceptatie en het herstel is het van belang dat cliënten kennis opdoen over de kwetsbaarheid voor psychoses en over de behandeling.' De psycho-educatie cursus voor cliënten met een psychosegevoeligheid vindt ieder voor- en najaar plaats en bestaat uit tien bijeenkomsten. 'Psychosegevoeligheid heeft een grote impact op iemands leven. Informatie daarover kan nogal confronterend zijn. Ik vind het daarom belangrijk om tijdens de bijeenkomsten veel aandacht en ruimte te geven aan de persoonlijke verhalen en vragen van deelnemers.'
Naast een psycho-educatie cursus voor cliënten wordt er twee keer per jaar ook een cursus gegeven voor familieleden en naasten. Dit zijn elf bijeenkomsten van twee uur, in de avond. 'Familieleden van cliënten die net in zorg zijn, of voor het eerst zijn opgenomen, kunnen veel behoefte hebben aan informatie over de kwetsbaarheid en over wat we allemaal bij GGZ Delfland bieden. Maar ook van familieleden van cliënten die al langere tijd in zorg zijn horen we vaak terug dat ze erg blij zijn met de cursus. Ze kunnen hier praten en ervaringen uitwisselen met andere familieleden en partners. Mijn eigen familie had het behoorlijk zwaar tijdens mijn opnames. Ik denk dat het belangrijk is dat ze zich gehoord voelen en ergens terecht kunnen met hun worstelingen en vragen. Ik vind het fijn dat ik hier nu zelf een rol in kan spelen voor de deelnemers van onze familiecursus.'
Cliënten die in zorg zijn bij GGZ Delfland kunnen de hulp van een ervaringsdeskundige vragen, bij de behandelaar of rechtstreeks via ervaringswerker@ggz-delfland.nl.